Saç Dökülmesi Tipleri

NORMAL SAÇ DÖKÜLMESİ

Doğal olarak, bütün saçlar yaşam döngülerinin sonunda döküldüklerinden, saç
dökülmesi herkeste bir ölçüye kadar normal sayılabilir. Dinlenme evresinde
saçın, köküyle olan bağlantısı gevşer ve saç soğanı cilt yüzeyine doğru ilerler.
Zaman içinde olağan saç hareketleri, yıkama ve fırçalama vs.''''nin etkisiyle saç
kökü daha da gevşer. Bu sürecin sonunda saç teli düşer. Bu şekilde her gün
50-150 arası saç telinin dökülmesi normaldir. Takip eden günlerde saç kökü,
dökülenin yerini almak üzere yeni bir saç çıkarır.

Her gün kaç saç telinin döküleceği, kişinin toplam terminal saç sayısı,
saçlarının yaşam döngüsünün ortalama süresi, saçlarının maruz kaldığı fiziksel
etkiler (şampuanlama, fırçalama) vs. gibi faktörlere bağlıdır. Kopan ve kırılan
saç telleri de dikkate alınmalıdır, çünkü bunlar görünürde dökülen saç sayısını
artırmaktadırlar. Aslında, döküldüğü sanılan saçların çoğu bazı sebeplerden
ötürü kırılmış olan saç telleridir.

FİZYOLOJİK SAÇ DÖKÜLMESİ

Bu tip saç dökülmesi genellikle geri dönüşümlüdür. Yeni doğan bebeklerin ilk
birkaç gününde görülen ani saç dökülmesi veya hamile bir kadında doğumun hemen
ertesinde görülen yaygın saç dökülmesi fizyolojiktir. Erişkinliğe doğru düz ön
saç çizgisinin kaybolması da fizyolojik saç dökülmesi olarak kabul edilir, fakat
bu saç dökülmesi geri dönüşümlü değildir.

ANDROGENETİK SAÇ DÖKÜLMESİ

Androgenetik saç dökülmesi tüm dünyada erkek ve kadınlarda en sık görülen saç
> dökülmesi tipidir. Androjenik saç dökülmesi veya kellik, ya da erkek tipi saç
dökülmesi olarak da adlandırılır.

Çok eski tarihi belgelerden de anladışıldığı üzere, androgenetik saç dökülmesi
tarih boyunca insanoğlu için bir sorun olagelmiştir. Üstelik evrimsel kanıtlar
androgenetik saç dökülmesinin insan ırkının tarihinden de eski bir sorun
olduğunu ortaya koymaktadır; zira evrimsel olarak insana en yakın canlılar olan
orangutan ve gorillerde de androgenetik saç dökülmesine rastlanmaktadır.

Eski Yunanlı bilim adamları erkek tipi saç dökülmesinin yalnızca ergenlikten
sonra görüldüğünü gözlemlemişlerdir. Yine, ergenlikten önce gerçekleştirilen
kısırlaştırmanın kelliği önlediğini, ergenlikten sonra yapılan kısırlaştırmanın
ise saç dökülmesini durduramadığını tespit etmişlerdir. Bunun nedeni saç
köklerinin bir kez dahi olsa androjenlere maruz kaldıktan sonra androjene karşı
duyarlı hale gelmeleridir, ki bundan sonra androgenetik saç dökülmesini
engellemek mümkün olmamaktadır.

Uzun yıllar boyunca androgenetik saç dökülmesinin cinsel gelişimle bağlantılı,
ırsi bir sistemik hastalık olduğu düşünülmüştür. Ne var ki tıbbın bu inanışı yüzyıllar önce Eski Yunanlı bilim adamları tarafından yapılan, ergenliğe
ulaşan herkesin, aile hikayesi ne olursa olsun kel kalabileceği şeklindeki
tespitleriyle çelişmekteydi. Nihayet günümüzde, genetik bilimindeki gelişmeler
ve erkeklik hormonların kimyası hakkındaki bilgilerin artması sayesinde
androgenetik saç dökülmesinin temelinde erkeklik hormonlarının genetik olarak
hassas kişiler üzerinde yaptığı etkilerin olduğu çok net olarak bilinmektedir.

Erkek tipi saç dökülmesi" olarak adlandırılsa da, androgenetik saç dökülmesi
kadınları da etkileyebilir ve bu, kadınlarda da en sık görülen saç dökülmesi tipidir.

ALOPESİ AREATA

Saç kıran olarak da bilinen alopesi areata en çok her iki cinsten genç ve orta
yaşlı erişkinlerde görülür. Çoğu vaka kendiliğinden iyileşir; yani gelip
geçicidir ve özel bir tedavi gerektirmez. Bu hastalığın nedeni tam olarak
bilinmese de, bu saç dökülmesinden, yalnızca saçları etkileyen bir otoimmün
süreç sorumlu tutulmaktadır. Hastalarda genellikle madeni para büyüklüğünde,
yani 2.5 santimetre çapında bir veya daha fazla dairesel alanda saç dökülmesi
görülür.

KİŞİYE BAĞLI SAÇ DÖKÜLMESİ

Bilinçli veya bilinçsiz olarak, kişinin kendi saçına verdiği zarar bazen saç dökülmesine neden olabilir.

Bu saç dökülmesi iki şekilde gerçekleşebilir:

Trikotillomani:
Bu tip saç dökülmesi daha çok çocukluk çağında görülür. Kız
çocuklarda, erkek çocuklara göre daha yaygındır. Trikotillomani takıntı halinde,
sürekli saçlarıyla oynayan veya saçlarını çekiştiren kişilerde görülür. Bu da bu
rahatsızlığın psikolojik bir temeli olduğunu göstermektedir.

Traksiyon kelliği:
Bu tip saç dökülmesine, bazı saç modellerinin veya saça tespit edilen saç sistemlerinin saç tellerine uyguladığı sürekli çekme ve germe kuvvetleri neden olmaktadır.

ANAjEN EFLUViUM
Anajen Effluvium radyasyona veya bazı kimyasal maddelere maruziyet sonrası
meydana gelen ani saç dökülmesine verilen addır.

Bu tip saç dökülmesi en çok kanser hastalarına uygulanan kemoterapi veya
radyoterapilerden sonra görülmektedir. Bu vakalarda saç kökleri dinlenme
evrelerini atlar ve maruziyeti takiben 1-3 hafta içinde ani saç dökülmesi
meydana gelir.

Kemoterapinin neden olduğu Anajen Effluvium çoğunlukla geri dönüşümlüdür, oysa
sebebin radyoterapi olduğu saç dökülmesi vakalarında geri dönüşüm hemen hemen
imkansızdır.

TELOjEN EFLUViUM

Bu tip saç dökülmesi, bazı stres olaylarını takiben meydana gelir. Ani ve
şiddetli stres dökülen saçların sayısında artışa neden olmaktadır.

Saç dökülmesine neden olan stresin kaynağı doğum yapmak, hamileliği sona erdirmek, doğum kontrol hapları kullanmaya başlamak veya son vermek, menopoz öncesi dönem, diyet.

ilaçları, bazı duygusal sorunlar vs. olabilir. Bu olaylar saçın dinlenme evresinde geçirdiği süreyi kısaltır ve bu evreyi takiben çok sayıda saç dökülür.

YARA NEDENLİ SAÇ DÖKÜLMESİ

Bir deri bölgesinde hasara neden olan fiziksel veya kimyasal travmalar saç
köklerinin iltihaplanmasına bağlı olarak o bölgedeki saçların da dökülmesine
neden olur. Saç köklerine hasar veren bazı hastalıklar da mevcuttur. Bunlar
yıkıcı deri tümörleri, granülomlar, sistemik lupus eritematosus, skleroderma,
kıl kökü liken planusu, saç kökünün ciddi bakteriyel, viral ve mantar
enfeksiyonları (folikülit) gibi hastalıklardır.